De laatste weken stonden grotendeels in het teken van het overlijden van koningin Elizabeth. In het FD stond een prachtig In Memoriam, waarin treffend beschreven werd dat voor haar alleen plichtsbesef en dienstbaarheid telde. Ik vond dat ontzettend krachtig.
Elizabeth werd op haar 25e koningin. Ze had twee kleine kinderen, en was nog niet eens klaar met het uitbreiden van haar gezin. Ze stond als jonge vrouw en moeder middenin het leven toen ze een van de belangrijkste leiders van de wereld werd. Heeft ze altijd alles goed gedaan? Nee. Maar ze stond haar vrouwtje in een mannenwereld en bleef overeind. Dan ben je voor mij het toonbeeld van leiderschap. Er werd met zo veel warmte en genegenheid afscheid van haar genomen, zoiets bereik je alleen als je blijft staan waar je voor stond. Dat heeft Elizabeth gedaan.
Koningshuizen boeien me, en vooral omdat ik geloof in rituelen en symboliek. Dat heeft een rustgevend effect. Je zag het ook na de dood van koningin Elizabeth: mensen stonden 24 uur in de rij om afscheid van haar te nemen. Zoiets biedt troost, en het verlies zorgde voor een groot gevoel van saamhorigheid en trots. Die saamhorigheid en trots heb je in een bedrijf eveneens nodig, het zijn waarden die ook daar gevoed moeten worden. Ik denk dat alleen een vrouw dit op deze manier 70 jaar had kunnen doen. Van nature bewegen vrouwen makkelijker mee, ze denken meer aan verbinding. In die vele jaren dat Elizabeth regeerde, zag je ook dat ze niet tegen de stroom in ging, maar dingen liet overwaaien. Een man zou dat waarschijnlijk anders hebben gedaan.
Je kunt in dit licht een mooie vertaalslag maken naar het bedrijfsleven. Iedere leider heeft masculiene en feminiene eigenschappen, en ik geloof dat je die bij elkaar moet brengen. Vrouwen geven in de regel leiding met meer gevoel, maar we hebben zeker beide waarden nodig. Zowel man als vrouw. Ik weet hoe het is om als vrouw in een mannenwereld te werken. En ik heb het allemaal meegemaakt: ik heb het glazen plafond gevoeld, ik ben niet altijd serieus genomen, en op momenten heb ik veel harder moeten werken dan mannen. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor dit soort zaken, en is het inmiddels bespreekbaar.
En nog even over die dienstbaarheid van de koningin: dienstbaarheid is een woord dat je niet meer zo vaak hoort, maar er zit zoveel waarde achter. Net als plichtsbesef – dat is naast gedegenheid en die dienstbaarheid een van de kernwaarden van een accountant. Misschien wordt ‘dienstbaarheid’ niet meer veel gebruikt omdat het een soort nederigheid impliceert. Ik vind het juist bijzonder krachtig! Dienstbaarheid = dienstverlening; en dat betekent dat je vanuit kracht en persoonlijkheid iets kunt brengen aan de ander. Net als de Queen.
