Tijdens de laatste Accountantsdag was een centrale vraag: ‘Waar moet de accountant de komende jaren het hardst op inzetten?’ Volgens 33 procent van de aanwezigen zijn dat nieuwe businessmodellen. Ik was die dag op een ander congres, met als thema ‘Let’s reinvent organizations’. Een congres van Het Eerste Huis over organisaties van de toekomst.
In onze beroepsgroep wordt veel gesproken over de ontwikkelingen van de accountantsorganisatie. Maar over oplossingen hoor ik weinig. Dat maakt mij nieuwsgierig. Ik vind dat ons model, het accountantsmodel, verouderd is. Hoe zou de organisatie van de toekomst eruit zien?
Ik ben het boek ‘Reinventing Organizations’ van Frederic Laloux gaan lezen. Een echte aanrader. Laloux was associate principal bij McKinsey en deed ruim vier jaar onderzoek naar het organisatiemodel van de toekomst. Hij schreef de resultaten op in zijn boek, dat tijdens het congres werd gepresenteerd.
Buurtzorg als ‘best practice’
Het onderzoek van Laloux gaat over twaalf bedrijven, waaronder Buurtzorg, een typisch Nederlands bedrijf dat in 2006 is opgericht door Jos de Blok. Ik was zeer benieuwd en enigszins sceptisch. Eerst zien dan geloven, was mijn instelling. Maar ik heb met heel veel interesse naar zijn toespraak geluisterd. Laat ik beginnen met de conclusie van De Blok: streef naar geluk. Een miljoenenbedrijf als Buurtzorg met een omzet van 350 miljoen in 2015, zonder planning & control cyclus maar met geluk als motto. Hoe doe je dat?
- De patiënt staat centraal.
- De cultuur is: doe maar normaal.
- Een kleine overhead van 45 medewerkers.
- De 850 teams bestaan uit max. 12 medewerkers.
- Zelfsturende teams.
- De financiële structuur is gebaseerd op eenvoud, transparantie, solidariteit en het moet integer en maatschappelijk verantwoord zijn.
- Planning & control cyclus bestaat niet.
Het managementmodel van Buurtzorg is goed toepasbaar op onze sector. Niet één op één maar zeker op bepaalde elementen:
- De klant centraal stellen.
- Cultuur waarbij de voetjes op de vloer staan.
- De financiële structuur gebaseerd op eenvoud, integriteit en het dragen van maatschappelijke verantwoordelijkheid.
- Kleine en klantgerichte teams, waar macht niet komt vanuit hiërarchie maar vanuit leiderschap.
Met als doel om de normvervaging tegen te gaan en de commercialisering niet leidend te laten zijn. De accountant terug naar de rol van vertrouwenspersoon voor de ondernemer, waarbij kwaliteit en betrouwbaarheid gewaarborgd zijn.
Levend organisme
Onze maatschappij is aan het veranderen. Vanuit de geschiedenis weten we dat organisatiemodellen evolueren. In de accountantsmodel heerst nog steeds het hiërarchische model. Dat is achterhaald. Laloux ziet de organisatie als levend organisme, waarbij verandering gebeurt zoals in de natuur; volgens een zichzelf organiserende drang die voortkomt uit elke cel en elk organisme, zonder behoefte aan een centraal gezag en toezicht dat commando’s geeft en aan hendels trekt.
Dit is een beeld dat al tijdens mijn studie langskwam maar bij veel organisaties nog steeds niet is geïmplementeerd.
In een artikel over Jos de Blok in het NRC (21 maart 2016) wordt het kernachtig omschreven. De menselijke maat blijft leidend. Er zijn geen managers, er is geen promotiebeleid en geen verschil in titulatuur. Bijna het tegenovergestelde van het dominante model in de accountancy. Toch groeit Buurtzorg uit tot een miljoenenbedrijf, dat internationaal wordt gevraagd om een maatschappelijk relevante rol te spelen, zowel voor medewerkers als patiënten.
Dit geldt ook voor onze sector. Onze maatschappelijke relevantie is dienstbaar zijn aan onze klanten en onze klanten centraal stellen. Dus ik laat mij inspireren door Buurtzorg. Het gaat niet om macht en geld maar om geluk. Voor jullie toch ook?
”Macht en geld versus geluk” is geschreven voor de Accountant.nl
